alachar
1. v. tr. dir.
'allaiter, nourrir de son lait'
DaurelL 1056: Que mos filh era; ieu l'ai fah cambiar. / Mort es lo mieus e fas lo vostre alachar.
DaurelL 706: Dar l'am noirisa tal que bona res es, / Una ma filha que sos maritz mor es / E lo cieu efas, que no·l alaita ges: / Cela·l tenra…
DaurelL 1242: … / Tam be sera noirit et alautat / Cum s'ieu l'agues e mon ventre portat
SEspCT 3,4: … Deo seignoria / Qu'alaictet [ms. Loqual a.] saincta Maria
JVierge2 ⊂ SuchDenkm 94,285: … / cant vi so filh el cel montar / … / cell cuy noyri et alachet [ms. ‑tz] / e sson cors ·ɪx· mes lo portet
NTestLyonW 206,29: Bonauradas las torigas e li ventri que no germeno, e las popas que no alaitero.
NTestParW 140,29: Benauradas… las possas que non allacheron.
PlViergeM 94: … ·l coceup de sa carn ses par, / Portet, efantet e noiri, / Alaitet, banhet…
HistSainteLR 2:138,8: Venaurades fon las mays et bentes qui no engendran et las popas qui no aleytan!
FlamMa 1924: ben aia·l maire que·us portet / e que·us noiri ni·us alajet!
BrevAmR2 7285: Lurs filhs alachon li dalfi, / segon que·l filozofes di
BrevAmR4 23560: … Benezectas estz, / torigas, que non efantestz, / e piegz que non an alachat / son havut mout bonazurat.
SMMad2R 46,3: Ar son en pensament de l'enfant qu'en faran, / car la Regina es morta e qui l'alachara? / Ar va querent l'efant lo pieg de la mayre.
SMMad2R 58,12: Dona, per ta vertut en tera prezicavas; / … / e servias las gens, e·ls enfans alachavas.
ÉvEnfGG 198,332: … / Anna enfantet una fylla / … / E alachet la tota via / Anna, tro ac complit tres anz.
DViergeM 67: Gloriosa pussela… cela celestial autesa alachetz de vostras sagradas mamelas
PassS 1765: Lo sant ventre que t'a portat / E las tetas que t'an aleytat, / Sia tot benezit de Dieu
ElucS 178,17: Item layt cauda fa sopte naysshe las dens et per so les efans qui so alaytatz de layt plus cauda plus tost meto dens.
ÉvEnf3C 590: Cal payre lo poc engenrar? / Ni cal ventre lo poc portar? / Ni cals tetas l'an alachat?
PrVierge9 ⊂ LieutTRel 362,62: … los piechs an que tant dossament / Lo aves alachat…
PrVierge9 ⊂ LieutTRel 362,51: Benezect sia lo piech plen de gran castetat / Que a lo rey del cel dolsamens alechat
RecAuch ⊂ CorrRecMéd 193,7: Item, dona qui alache ni mange laytuguas aura pro layt.
LegAurT 212,10: … que bonauratz era lo ventre que l'avia portat e las tetinas que l'avian alachat
LegAurT 332,13: E aqui ela efantet, e alachet l'efan en sos brasses
CantNat2 ⊂ RickettsVierge 1,48: Quant l'enfant plorava, lo va vesitar / la verges Maria, apres allachar / de las plenas poussas, car Dieus va mandar / lach habundadament per lo sadollar.
RecChant ⊂ CorrRecMéd 375,33: e tota femna que alache / d'api maniar e beure garde
GlossLat2P 72: Alachar, lacto
MystRouergJT 583: ·ɪx· meses en son ventre l'a portat / He de sas mamelas lo ha alachat
MystSPPaulG 6121: Puysqu' ambe my tu sias buta, / Que te nurisso l'es rason: / … / Per my de ben sares garda, / Commo mon filh sertanoment; / Dal fuoc d'unfert alacha sares
VergCunsD 61a: … son li lausengier… que alaitan e fan adormir li seo filh en li pecca au lor solengias
VertDB 86b: li fantin son pendu a las pupas… e de zo dont ilhe deorian eser halayta, comenzan eser degola
1372 ⊂ Pans3 sans contexte
1454 ⊂ ManConsLimS 231,7: … si no que tala persona tengues cabra o cabras femellas per alaytar enfantz o malautes
DocHivV 19,17: Item que non hy aia nenguna persona… que ause ne sia si ardit de tener… alcunas cabras o bocz, se non que sia per bayla o per alachar
1517/18 B.‑Alpes ⊂ DocMidiM 358,9: … per alimentar una bastarda que la present villa a baylada a sa molher per l'alachar
1517/18 B.‑Alpes ⊂ DocMidiM 359,6: … a Johanna… per sos gages que li son degus per alachar una bastarda que fon aportada en la present villa
2. alachat p. p. /adj.
'nourri de lait maternel'
DaurelL 1017: L'efas fom bels, car fon be aleutat