acabar

Citations 

variante(s): abcabar, accabar, achabar, achebar, agabar, aquabar, hacabar

1. v. tr. dir.

a. 'terminer, mener à sa fin, mener à bonne fin'

T: RaimbAurP 24,6 (R); GirBornS 51,70 (H); GirBornS 37,49 (Sg); PVidAv 32,11 = Rn 2:319a

L: RomCToulZ 2; ReglSBenBartschKChr 253,17; JaufreB 8078 (A, B); GestaKarS 542 et pass.; NTestParW 229,24 = Rn 2:319b; FlamG 7824; GlossItC 107 («acavezare»); SentR 2; SFrancMirA 10.9,2; PrJeanG 487.42; SElzC 108,27 (aqu‑); LegAurT 282,8 et pass.; LegAurT 89,14 (h‑); MystRouergJT2 356R (aqu‑); MacPrGL 224,2017

D: TestPonsG 62,12 (acc‑); 1350 ⊂ Pans3 («achever»); ManConsLimS 263,18; ÉtBayC («finir»)

b. abs. 'en finir'

L: GirRoussH 6872 (ache‑)

c. 'compléter'

L: LeysAm2A 1709; LeysAm2A 4814

d. 'ruiner, causer la perte de'

L: MacPrGL 37,288

e. 'accomplir, réaliser, exécuter, faire'

T: RaimbAurP 13,20 (N, N2); GirBornS 51,26 (H); GirBornS 74,8 (K); RaimJordA 9,44 (C); FolqMarsSq 10,4 (I, D, G, Q, T; acc‑ c); RaimbVaqL 26,24 (C); PCardV 47,67 (aqu‑ T); RaimGaucR 3,9 (C)

L: JaufreB 396 (A, B); SaviD 942; FlamG 1092 et pass.; FlamG 1036 (agaba); LeysAm2A 7096 et pass.; LegAurT 433,6 et pass.; MystRouergJT 476; MystRouergJT 3330

f. a. (ab alc.) 'obtenir (de qn)'

T: FolqLunT2 10,83 (R) = Lv 1:10a (s. v. a. 4° «verzehren»)

L: EpSStephAppelChr 104,60; CroisAlbMa 123,9 = Lv 1:9b (s. v. a. 1°); CroisAlbMa 59,4; RazoGuilhBalVidasBS 327,49 (R); LibDivAmR 116; BrevAmA 17322 et pass.; BrevAmR5 31720 et pass.; SHonSRH 4833 = Lv 1:9b (s. v. a. 1°); SHonSRH 8008 = Lv 1:9b (s. v. a. 1°); SHonSRH 2718 et pass.; SDoucG 79v = Lv 1:9b (s. v. a. 1°); SDoucG 94r = Lv 1:9b (s. v. a. 1°); SFrancMirA 3.9,5 et pass.; SGeorgC 150,613 = Lv 1:9b (s. v. a. 1°); LegAurT 72,16 et pass.; SMMadC 138

D: 1353 ⊂ Pans 2:41,28

g. 'finir par avoir'

L: MystSAntG 56 (ach‑)

h. 'joindre, mettre ensemble'

L: LeysAmG 1:20,23 = Lv 1:10a (s. v. a. 5° «vereinen?»)

2. v. tr. indir.

a. a. de [+ inf.] 'finir de'

L: ProvGCervC 3006

D: 1468 ⊂ ChartCahorsD 23,2r; 1510 Saint‑SeverTLandM 130,14; 1512/13 ⊂ CCollMontpezLG 292,7 (aqu‑)

b. a. a 'profiter à, être utile à'

L: PsPénC 237,28 = Lv 1:10a (s. v. a. 2°)

3. v. intr.

a. 'réussir, avoir du succès'

T: GirBornS 34,50 (V); GirBornS 54,29 (B; abca‑ Q; AppelChr: tr.)

L: CroisAlbMa 186,27 (eu posca a., à corr. en en p. a.; CroisAlbM: i posca a.) = Lv 1:9b (s. v. a. 1° «i posca a.»); JaufreB 10836 (A, B)

b. 'réussir, aboutir à un bon résultat'

T: CervR 86,11 (Sg)

4. v. pr.

a. 'se terminer'

L: LeysAm2A 1285

b. 'se perfectionner'

T: GuirRiqL 2,78 (R) = Lv 1:10a (s. v. a. 3°)

c. 'se réaliser, se faire, s'effectuer'

L: CroisAlbMa 29,18; LeysAm2A 1120; LeysAm2A 1649 et pass.

Issu d'une formation parasynth. *ᴀᴄᴄᴀᴘᴀʀᴇ à partir de *ᴄᴀᴘᴜ 'tête; bout', probablement créée en lat. tard. ou en protoroman. Pour 1. h., on pourrait admettre une formation a. occ. à partir de → cap 'bout' (cf. fr. abouter 'joindre bout à bout' et → abotar).

REW 1668; FEW 2:339a, 2:339b [ᴄᴀᴘᴜᴛ]; DECat 2:514a; DECH 1:714b; DEM 1:281a; DELP 1:53b; DEI 21b. TL 1:84; Gdf 1:55b, 8/2:24a; AND2 27b; AlcM 1:76a. – Cnyrim 321; Stichel 23 [s. v. cabar].

acabador, acabamen, acabansa, acabat, acabiera, acabir